اختلال شخصیت مرزی چیست؟
اختلال شخصیت مرزی یک وضعیت سلامت روانی است که بر احساس افراد نسبت به خود و دیگران تاثیر می‌گذارد، به همین دلیل عملکرد مناسب در زندگی روزمره را مختل می کند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی در مدیریت احساسات خود مشکل داشته و ترس شدیدی از رها شدن یا تنها ماندن دارند. این افراد حتی اگر بخواهند روابط عاشقانه و پایدار داشته باشند، ترس از رها شدن اغلب منجر به نوسانات خلقی و عصبانیت در آنها می شود. آنها همچنین تمایل به نشان دادن رفتارهای تکانشی و خطرناک، مانند رانندگی بی احتیاط و تهدید به خودآزاری دارند. همه این رفتارها حفظ روابط را برای آنها دشوار می کند.
اختلال شخصیت مرزی معمولاً در اوایل بزرگسالی شروع می شود. این وضعیت در سنین جوانی جدی تر است. نوسانات خلقی، عصبانیت و تکانشگری اغلب با افزایش سن بهتر می شوند. اما مسائل اصلی خودانگاره و ترس از رها شدن و همچنین مسائل مربوط به رابطه همچنان ادامه دارد.
تفاوت اختلال شخصیت مرزی و دوقطبی
در اختلال دوقطبی و شخصیت مرزی فرد نوسانات گسترده در خلق و خو و رفتار را تجربه می کند، اما این دو اختلال از یکدیگر متمایز هستند. در اختلال شخصیت مرزی خلق و خو و رفتار فرد به سرعت در پاسخ به استرس به ویژه در هنگام ارتباط با سایر افراد تغییر می کند، در حالی که در اختلال دوقطبی، خلق و خوی فرد پایدارتر و کمتر واکنشی است. همچنین افراد مبتلا به اختلال دوقطبی تمایل بیشتری به تجربه دوره های شیدایی و افسردگی دارند به همین دلیل تغییرات قابل توجهی در انرژی و فعالیت آنها قابل مشاهده است اما در اختلال شخصیت مرزی فرد درد عاطفی شدید، احساس پوچی، ناامیدی، خشم و تنهایی را تجربه می کند.
علائم اختلال شخصیت مرزی
علائم و نشانه های اختلال شخصیت مرزی معمولاً در اواخر سال های نوجوانی یا اوایل بزرگسالی ظاهر می شوند. یک اتفاق نگران کننده یا تجربه استرس زا می تواند علائم این اختلال را تحریک کرده یا آنها را تشدید کند. علائم ممکن است برای هر فرد کمی متفاوت باشد. اما افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی حداقل پنج مورد از علائم زیر را در طول زمان خواهند داشت:
ترس شدید نسبت به رهان شدن و واکنش ها و رفتارهای افراطی برای اجتناب از رها شدن
الگویی از روابط ناپایدار و شدید، زیرا این افراد تمایل دارند دیدگاه خود را نسبت به دیگران به طور ناگهانی و چشمگیر تغییر دهند.
تغییرات سریع در دید نسبت به خود شامل تغییر اهداف و ارزش ها و همچنین بد دیدن خود
تغییرات سریع و شدید در خلق و خو که در طی چند ساعت یا چند روز اتفاق می افتد
رفتارهای تکانشی و خطرناک مانند رانندگی بی پروا، دعوا، مصرف مواد، پرخوری یا فعالیت جنسی ناپایدار
اقدام به خودکشی، تهدید به خودکشی (معمولا در واکنش به رها شدن) و خود آزاری مانند کشیدن مو و بریدن بدن
احساس پوچی مداوم و تجربه احساس غم و بی حوصلگی
مشکل در کنترل خشم و عصبانیت شدید و نامناسب با موقعیت
دوره های پارانویای مرتبط با استرس و از دست دادن تماس با واقعیت، خود یا بدن
همه افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی همه علائم بالا را تجربه نمی کنند. شدت، فراوانی و طول مدت علائم برای هر فرد می تواند متفاوت باشد.
علت اختلال شخصیت مرزی
علت دقیقی برای اختلال شخصیت مرزی شناخته نشده است، اما عواملی وجود دارند که بر این اختلال تاثیر می گذارند. برخی از علل اختلال شخصیت مرزی عبارتند از:
آزاری جنسی، عاطفی یا فیزیکی در دوران کوکی
جدایی مادر
مرزهای نامناسب خانوادگی
اختلال مصرف مواد در والدین
داشتن سابقه خانوادگی در ابتلا به این اختلال
ارتباط برقرار نکردن درست بخش هایی از مغز که احساسات و رفتارها را کنترل می کنند
عوامل محیطی به ویژه در کودکی
انواع اختلال شخصیت مرزی
چهار نوع اختلال شخصیت مرزی به طور گسترده پذیرفته شده است. هر فرد می تواند بیش از یک نوع اختلال شخصیت مرزی را به طور همزمان یا در مراحل مختلف زندگی خود تجربه کند. همچنین ممکن است شرایط فرد با هیچ یک از این 4 نوع مطابقت نداشته باشد. انواع اختلال شخصیت مرزی شامل:
اختلال شخصیت مرزی دلسرد: این نوع از اختلال شخصیت مرزی با عنوان اختلال شخصیت مرزی ناامید نیز شناخته می شود. افرادی که از این اختلال شخصیت مرزی رنج می برند معمولا از رها شدن می ترسند. بنابراین تمایل دارند برای جلوگیری از رها شدن خیالی و واقعی دست به اقدامات افراطی بزنند. در مقایسه با افراد مبتلا به سایر انواع اختلال شخصیت مرزی، افراد مبتلا به این نوع احساسات خود را پنهان نگه می دارند. همچنین مشاهده شده است که آنها دوست دارند خود را به جای دیگران سرزنش کنند.
اختلال شخصیت مرزی تکانشی: رفتار تکانشی یکی از علائم اولیه اختلال شخصیت مرزی است. افراد مبتلا به این اختلال تمایل دارند به روش های تکانشی و خطرناک عمل کنند. در اغلب موارد آنها بدون توجه به افراد دیگر یا عواقب احتمالی کارهای خود دست به عمل می زنند.
اختلال شخصیت مرزی آزاردهنده: افراد مبتلا به این نوع اختلال شخصیت مرزی ممکن است یک لحظه عصبانی و لحظه ای دیگر عبوس یا غمگین به نظر برسند. آنها به طور غیرقابل پیش بینی بین احساسات در نوسان هستند. آنها همچنین ممکن است احساس کنند مورد بی مهری قرار گرفته اند. این امر می تواند به میل ناسالم برای کنترل و چالش های روابط منجر شود.
اختلال شخصیت مرزی خود ویرانگر: افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی خود ویرانگر با نفرت از خود مبارزه می کنند و اغلب در مورد آن احساس تلخی می کنند. این افراد ممکن است دست به خودآزاری، سوء مصرف مواد، فعالیت های مخاطره آمیز به دنبال آدرنالین و تهدید یا اقدام به خودکشی بزنند.
