افسردگی بعد از زایمان چیست؟
افسردگی پس از زایمان نوعی افسردگی است که معمولاً در سال اول بعد از زایمان رخ می دهد. بسیاری از مادران پس از تولد نوزاد ممکن است نوسانات خلقی خفیف، تحریک پذیری و احساس غمگین بودن را تجربه کنند که طبیعی است، اما افسردگی پس از زایمان شدیدتر و طولانی تر است. این افسردگی می تواند در عملکرد روزانه اختلال ایجاد کند و منجر به احساس ناامیدی، خستگی و عدم ارتباط با نوزاد شود. در موارد بسیار شدید، افسردگی پس از زایمان می تواند باعث ایجاد افکار آسیب رساندن به خود یا آسیب رساندن به نوزاد شود، اگرچه این اتفاق نادر است.
علائم افسردگی بعد از زایمان
علائم افسردگی پس از زایمان با توجه به مدت و شدت این افسردگی می توانند متفاوت باشند. در صورت عدم درمان، این علائم می توانند بدتر شوند و در زندگی مادر اختلالات قابل توجهی ایجاد کنند. علائم رایج افسردگی بعد از زایمان شامل موارد زیر است:
غم و اندوه مداوم یا احساس ناامیدی
نوسانات شدید خلق و خو یا تحریک پذیری
ناتوانی در انجام کارهای روزمره
خستگی مفرط
احساس گناه یا احساس ناکافی بودن به عنوان یک مادر
مشکل در تمرکز یا تصمیم گیری
تغییر اشتها از جمله پرخوری یا از دست دادن اشتها
افکار خودزنی یا آسیب رساندن به نوزاد (در موارد شدید افسردگی بعد از زایمان)
علت افسردگی بعد از زایمان
علت دقیق افسردگی پس از زایمان شناخته نشده است، اما به نظر می رسد که ترکیبی از عوامل فیزیکی، عاطفی و محیطی منجر به ایجاد افسردگی بعد از زایمان می شوند. برخی از دلایل افسردگی بعد از زایمان عبارتند از:
تغییرات هورمونی: پس از زایمان، زنان دچار نوسانات قابل توجهی در سطح هورمون ها، به ویژه استروژن و پروژسترون می شوند. این تغییرات هورمونی می توانند بر تنظیم خلق و خو تاثیر بگذارند و منجر به احساس غم و اندوه یا افسردگی شوند.
ژنتیک و سابقه خانوادگی: سابقه خانوادگی افسردگی یا اختلالات سلامت روان میتواند احتمال ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش دهد.
استرس عاطفی: فشارهای ناشی از مادر شدن، کمبود خواب، تغییر در برنامه های روزمره و مسئولیت مراقبت از نوزاد می تواند منجر به خستگی عاطفی شود. این استرس و خستگی می تواند مادران را در برابر افسردگی پس از زایمان آسیب پذیرتر کند.
سابقه مشکلات سلامت روان: زنانی که قبل از بارداری با مشکلات سلامت روان مانند اضطراب یا افسردگی دست و پنجه نرم کرده اند، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی بعد از زایمان باشند.
عوامل اجتماعی و محیطی: روابط استرس زا، مشکلات مالی، یا زندگی در یک محیط نامناسب همگی می توانند در ایجاد افسردگی پس از زایمان نقش داشته باشند. مادرانی که احساس می کنند حمایت نمی شوند یا تحت فشار هستند ممکن است علائم شدیدتری را تجربه کنند.
تشخیص افسردگی پس از زایمان
افسردگی پس از زایمان معمولا توسط یک پزشک عمومی یا روانشناس، بر اساس ارزیابی کامل علائم تشخیص داده می شود. هیچ آزمایش یا تست پزشکی خاصی برای تشخیص افسردگی بعد از زایمان وجود ندارد، بنابراین تشخیص اغلب براساس توصیف مادر از وضعیت عاطفی که در آن قرار دارد انجام می شود. برای زنانی که علائم افسردگی بعد از زایمان را تجربه می کنند بسیار مهم است که به دنبال کمک حرفه ای باشند، زیرا افسردگی درمان نشده می تواند عواقب جدی هم برای مادر و هم برای فرزند داشته باشد.
درمان افسردگی بعد از زایمان
درمان افسردگی پس از زایمان معمولاً با توجه به شدت علائم هر فرد انجام می شود. برای درمان افسردگی بعد از زایمان معمولا نیاز به ترکیب چند روش درمان از جمله تغییر در سبک زندگی، دارو درمانی و تراپی نیاز است. در ادامه به بررسی روش های درمان افسردگی بعد از زایمان می پردازیم.
درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان
مراقبت از خود و تغییر در سبک زندگی می تواند به بهبود افسردگی پس از زایمان کمک کند. خواب کافی، رژیم غذایی متعادل و فعالیت بدنی منظم می تواند به مدیریت علائم افسردگی کمک کند. حمایت اعضای خانواده نیز می تواند نقش مهمی در بهبود افسردگی پس از زایمان داشته باشد. بسیار مهم است که اطرافیان مادر در کارهای روزانه کمک کنند و به او اجازه استراحت بدهند.
دارو افسردگی بعد از زایمان
گاهی اوقات ممکن است از داروهای ضد افسردگی، به ویژه مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین، برای کمک به مدیریت علائم افسردگی بعد از زایمان استفاده شود. مصرف داروهای ضد افسردگی به هیچ وجه نباید سرخود انجام شود و باید همیشه با تجویز و تحت نظارت پزشک انجام شود، زیرا این داروها می توانند به شیر مادر منتقل شوند. داروهایی که ممکن است برای افسردگی بعد از زایمان تجویز شوند عبارتند از سرترالین، فلوکستین، سیتالوپرام و اسیتالوپرام.
تراپی
تراپی از جمله درمان شناختی-رفتاری و درمان بین فردی از بهترین روشهای درمان برای افسردگی پس از زایمان می باشد. تراپی می تواند به مادران کمک کند تا الگوهای فکری منفی را شناسایی کنند و عواملی که در ایجاد افسردگی موثر هستند را بهتر مدیریت کنند.
راه های جلوگیری از افسردگی بعد از زایمان
همیشه نمی توان از ابتلا به افسردگی پس از زایمان جلوگیری کرد، اما اقداماتی وجود دارند که می توانند کمک کنند باشند. برخی از راه های جلوگیری از افسردگی بعد از زایمان عبارتند از:
آموزش و مشاوره قبل از زایمان: ارائه اطلاعات به زنان در مورد چالش های عاطفی که ممکن است بعد از زایمان با آنها روبرو شوند می تواند به آماده سازی آنها و کاهش اضطراب بعد از تولد نوزاد کمک کند.
حمایت اطرافیان: داشتن یک شبکه حمایت قوی از طرف خانواده و دوستان می تواند حمایت عاطفی را بعد از زایمان فراهم کند.
نظارت بر سلامت روان: بهتر است زنانی که در گذشته مشکلات سلامت روان را تجربه کرده‌اند یا سابقه خانوادگی افسردگی دارند، در دوران بارداری بیشتر تحت نظارت قرار بگیرند.
افسردگی بعد از زایمان چقدر طول میکشد؟
طول مدت افسردگی پس از زایمان بسته به عواملی مانند شدت افسردگی، میزان اثربخشی درمان و شرایط فردی می تواند به طور قابل توجهی از یک فرد به فرد دیگر متفاوت باشد. به طور متوسط، افسردگی بعد از زایمان چندین ماه طول می کشد، اما در برخی موارد، اگر درمان نشود، می تواند تا یک سال یا بیشتر باقی بماند.
در افسردگی بعد از زایمان خفیف معمولا علائم در طی 3 تا 6 ماه برطرف می شوند. در موارد متوسط تا شدید افسردگی پس از زایمان ممکن است علائم تا 1 سال بعد از زایمان نیز وجود داشته باشند. در نهایت اگر افسردگی بعد از زایمان بدون درمان رها شود، ممکن است برای مدت طولانی باقی بماند و حتی ممکن است به افسردگی مزمن تبدیل شود. این امر می تواند تاثیری پایدار بر سلامت روان مادر و توانایی او در برقراری ارتباط با نوزاد داشته باشد.
