ذات الریه چیست؟
ذات الریه عفونت کیسه های هوایی (آلوئول) در یک یا هر دو ریه است. زمانی که فرد به سینه پهلو مبتلا می شود این کیسه ها ملتهب می شوند و پر از مایع یا چرک می شوند و رسیدن اکسیژن به جریان خون را دشوار می کنند. این بیماری می تواند علائمی مانند سرفه، تب، لرز، مشکل در تنفس، درد قفسه سینه و خستگی ایجاد کند. ذات الریه می تواند توسط عوامل بیماری زا مختلف از جمله باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و حتی انگل ها ایجاد شود.
علت ذات الریه چیست؟
ذات الریه در درجه اول توسط ارگانیسم های میکروبی ایجاد می شود که ریه ها را آلوده می کنند. در زیر، رایج ترین انواع عوامل بیماری زایی که می توانند منجر به ذات الریه شوند را بررسی می‌کنیم.
پنومونی باکتریایی (ذات الریه باکتریایی)
پنومونی باکتریایی یکی از شایع ترین و جدی ترین اشکال سینه پهلو است. این نوع از ذات الریه زمانی اتفاق می افتد که باکتری ها به ریه ها حمله می کنند و باعث عفونت می شوند. شایع ترین عوامل باکتریایی که باعث ذات الریه می شوند عبارتند از:
استرپتوکوک پنومونیه: این مورد شایع ترین علت پنومونی باکتریایی در بزرگسالان است و در اغلب موارد به دنبال یک عفونت ویروسی مانند آنفولانزا یا سرماخوردگی رخ می دهد.
هموفیلوس آنفلوانزا: یک علت شایع ذات الریه، به ویژه در افراد مبتلا به بیماری های مزمن ریوی مانند بیماری انسدادی مزمن ریه می باشد.
لژیونلا پنوموفیلا: این باکتری باعث بیماری لژیونر نوعی از ذات الریه مرتبط با منابع آب آلوده مانند جکوزی، برج های خنک کننده و سیستم های تهویه هوا می شود.
مایکوپلاسما پنومونیه: این نوع از ذات الریه توسط دسته متفاوتی از باکتری ها به نام مایکوپلاسما ایجاد می شود و معمولاً باعث شکل خفیف تری از ذات الریه می شود که ممکن است نیازی به بستری شدن در بیمارستان نداشته باشد.
پنومونی ویروسی (ذات الریه ویروسی)
ویروس ها عامل اصلی ذات الریه به ویژه در کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مانند کودکان خردسال و سالمندان هستند. ذات الریه ویروسی معمولاً شدت کمتری نسبت به ذات الریه باکتریایی دارد اما همچنان می تواند منجر به عوارض جدی شود. ویروس های رایجی که باعث ذات الریه می شوند عبارتند از:
ویروس آنفولانزا: ویروس آنفولانزا عامل اصلی ذات الریه ویروسی به ویژه در ماه های زمستان است. در برخی موارد، آنفولانزا می تواند به عنوان یک عفونت ثانویه منجر به ذات الریه باکتریایی شود.
ویروس سین‌سیشیال تنفسی: این ویروس یک علت شایع ذات الریه در نوزادان و کودکان خردسال است.
کروناویروس: ویروس کرونا می تواند منجر به ذات الریه شدید، به ویژه در افراد مسن یا افرادی که دارای بیماری های زمینه ای هستند شود.
آدنوویروس و ویروس پاراآنفلوانزا: این ویروس ها نیز می توانند باعث ذات الریه ویروسی، به ویژه در کودکان شوند.
پنومونی قارچی (ذات الریه قارچی)
عفونت های قارچی کمتر از عفونت های باکتریایی یا ویروسی شایع هستند، اما همچنان می توانند باعث سینه پهلو شوند، به ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به اچ آی وی/ایدز یا کسانی که تحت شیمی درمانی قرار دارند. سینه پهلو قارچی می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
هیستوپلاسموزیس: عفونت قارچی ناشی از قارچ هیستوپلاسما کپسولاتوم که اغلب در خاک آلوده به مدفوع خفاش یا پرنده یافت می شود.
کوکسی‌دیوایدومیکوزیس: این عفونت ناشی از قارچ کوکسیدیوایدس می باشد که می تواند منجر به سینه پهلو قارچی شود.
بلاستومایکوزیس: این نوع از پنومونی قارچی توسط قارچ هایی که در خاک و چوب های در حال پوسیدگی یافت می شوند به وجود می آید.
پنومونی آسپیراسیون (ذات الریه استنشاقی)
ذات الریه استنشاقی زمانی رخ می دهد که غذا، مایعات یا استفراغ به داخل ریه ها استنشاق می شود که منجر به عفونت می شود. این امر می تواند در صورتی اتفاق بیفتد که فرد در بلع مشکل داشته باشد که ممکن است به دلیل شرایط عصبی، مسمومیت با الکل یا آرام بخش رخ دهد. مواد استنشاق شده اغلب حاوی باکتری هایی هستند که می توانند منجر به عفونت در ریه ها شوند.
عوامل خطر ذات الریه
ذات الریه می تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد، اما گروه های خاصی از افراد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند. برخی از عوامل خطر برای بیماری سینه پهلو عبارتند از:
سن: کودکان زیر 2 سال و بزرگسالان بالای 65 سال بیشتر در معرض ذات الریه هستند.
سیستم ایمنی ضعیف: افراد مبتلا به بیماری هایی مانند ایدز و سرطان یا کسانی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
بیماری های مزمن ریوی: بیماری هایی مانند آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه و فیبروز کیستیک خطر ابتلا به سینه پهلو را افزایش می دهند.
سیگار کشیدن: سیگار به ریه ها آسیب می رساند و سیستم ایمنی را ضعیف می کند و ابتلا به عفونت ها را راحت تر می کند.
سابقه عفونت‌های تنفسی اخیر: افرادی که اخیراً به آنفولانزا، سرماخوردگی یا سایر عفونت‌های تنفسی مبتلا شده اند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به ذات الریه به عنوان یک عفونت ثانویه باشند.
علائم ذات الریه
علائم سینه پهلو با توجه به شدت عفونت و علت اصلی ایجاد آن می تواند متفاوت باشد. برخی از علائم ذات الریه در کودکان و بزرگسالان می تواند متفاوت باشد به همین دلیل علائم سینه پهلو در کودکان و بزرگسالان را به طور جدا بررسی می کنیم.
علائم سينه پهلو در كودكان
ذات الریه در کودکان می تواند جدی باشد و علائم ممکن است بر اساس سن و شدت عفونت متفاوت باشد. برخی از علائم رایج ذات الریه در کودکان عبارتند از:
سرفه (می تواند خشک باشد یا خلط ایجاد کند)
تنفس سریع یا مشکل در تنفس (گاهی همراه با گشاد شدن سوراخ های بینی)
تب بالا (اغلب همراه با لرز)
خستگی و تحریک پذیری
از دست دادن اشتها
خس خس سینه یا تنفس با صدای بلند
استفراغ یا اسهال
آبی شدن لب ها یا صورت
علائم ذات الریه در بزرگسالان
سینه پهلو در بزرگسالان می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و علائم اغلب به علت و سلامت کلی فرد بستگی دارد. برخی از علائم سینه پهلو در بزرگسالان عبارتند از:
سرفه با خلط یا بی خلط
تنگی نفس
درد قفسه سینه (به ویژه هنگام تنفس یا سرفه)
خستگی یا ضعف
تب بالا همراه با لرز
گیجی (شایع تر در افراد مسن)
تعریق
